Met je gezin de wereld rond op een zeilboot
Texpats Met je gezin de wereld over zeilen. Een droom van velen wellicht, maar zeer weinigen doen het. Texelaars Tjaart Hoeksema (52), Mariska Woertman (47) en dochters Linde (13) en Berber (4) gooiden bijna anderhalf jaar geleden, op 31 juli 2018, de trossen los in Oudeschild. Inmiddels hebben zij met hun zeilschip Zouterik Zuid-Amerika bereikt. Volgende maand varen ze door het Panamakanaal naar de Grote Oceaan. Via de vele eilanden in de ‘Pacific’ hopen ze rond 1 november Australië of Nieuw-Zeeland te bereiken. Hoe is het hun intussen vergaan?Tjaart is in 1998 op Texel komen wonen en is kort daarna een architectenbureau begonnen. Mariska heeft haar eigen adviesbureau voor marketing en communicatie. “Wij zijn elkaar tegengekomen in 2012, toen ik met Linde nog in Amsterdam woonde”, vertelt Mariska. “Onze wad-stadrelatie beviel prima, tot onze dochter Berber zich aandiende. Met het oog op de voorbereiding van onze reis en de aankoop van een ander, groter, zeewaardiger schip verkocht ik mijn huis en toog ik met Linde, toen bijna 10, en Berber van 9 maanden naar Tjaart en zijn zoon Luuk (16) in De Cocksdorp.
Niet uitstellen
Wat bracht hen ertoe, deze wereldreis te ondernemen? “Berbers geboorte versterkte onze wens om voor langere tijd op reis te gaan. Wij zeilen beiden al sinds onze jeugd en na onze ontmoeting hebben we dat geïntensiveerd met vele tochten op het Nederlandse en Duitse Wad, naar Scandinavië en naar Engeland. Tjaart is zelfs al eens op een ander schip mee geweest naar Antarctica. Zelf heb ik voor mijn werk en plezier veel gereisd en al veel verre bestemmingen gezien. ‘Wat is mooier dan te reizen terwijl we ons huis bij ons hebben?’ dachten we. Daarnaast zijn we op de leeftijd dat je je gaat realiseren dat het om het nu gaat; dat je niet moet uitstellen tot morgen wat je vandaag kunt doen.”
Uitgezwaaid
De Zouterik kochten ze van de Texelaars Martin Warnaar en Ina Pool. Twee jaar werd eraan gewerkt om het schip klaar te maken voor de grote reis. Bij het vertrek vanuit Oudeschild werd het gezin uitgezwaaid door een paar goede vrienden. Een paar weken daarvoor hadden ze thuis in De Cocksdorp al een groot vertrekkersfeest gehouden met familie en vrienden. Langs de West-Europese kust zakten ze af langs Nederland, België en Frankrijk. Na een korte stop op het Kanaaleiland Alderney staken ze de Golf van Biskaje over naar A Coruña in Noord-Spanje. Daarna ging het langs de Spaanse en Portugese kust, met stops in Porto en Lissabon, en vervolgens naar Madeira. “Daar moesten we snel weer weg door een dreigende orkaan. Dus togen we via de Canarische Eilanden naar Kaapverdië.”
De grote oversteek
In december 2018 begonnen ze aan de ruim twee weken durende oversteek naar Zuid-Amerika. “We bezochten Frans-Guyana en brachten kerst en oud en nieuw door in Suriname. Daarna trokken we het Caribisch gebied in, waar bijna elk eiland een ander land is. De stempels in onze paspoorten zijn niet op drie handen te tellen. In verband met het naderende orkaanseizoen togen we eind mei van de Britse Maagdeneilanden naar Bonaire, Curaçao en Aruba. Tot kort voor de kerstdagen verbleven we in Colombia, om het land te verkennen. Via de tropische Panamese San Blas-eilanden, waar we nu ongeveer een maand zullen blijven, gaan we naar het Panamakanaal. De doortocht van de Caribische kant naar de Pacific maken we naar verwachting in februari. Daarna volgt een lange oversteek van ongeveer een maand op zee naar de Marquesas-eilanden, de toegangspoort tot het Frans-Polynesische eilandenrijk. De exacte reisroute door de Pacific kennen we nog niet, maar grofweg zal deze onder meer via de Tuamotu’s, Society Islands en Cook Islands naar Nieuw-Zeeland en Australië gaan. Welke van de laatste twee het wordt weten we nog niet; misschien wel allebei. Wat we wel weten is dat we in verband met het orkaanseizoen in de Pacific rond 1 november 2020 Down Under moeten zijn.”
Bewust consumeren
Hoe is het leven aan boord? “We leven en eten veel bewuster dan thuis. Hoewel we op Texel al ons afval al scheidden en zo duurzaam mogelijk probeerden te leven, leven we nu nog dichter bij de natuur. We eten veel minder vlees, vangen onze eigen vis, bakken ons eigen brood, maken van zeewater ons drinkwater en maken zelf yoghurt. Voor de opwekking van energie hebben we zonnepanelen en een windmolen. We produceren veel minder afval en zijn nagenoeg zelfvoorzienend. Dat zo van dichtbij meemaken en ook de vervuiling onderweg te zien, geeft erg te denken. Daardoor zijn we blijvend veranderd.”
Werken aan boord
Tijdens de reis gaat het werken gewoon door. Tjaart doet dat in overleg met zijn compagnon Stan die het bureau op Texel draaiende houdt. “Ik merk onderweg dat hij veel kijkt naar bouwstijlen en materiaalgebruik en daar dan foto’s van maakt. Dat geeft hem weer nieuwe inspiratie”, vertelt Mariska. Zelf schrijft ze voor enkele bladen en websites en voor hun eigen mediakanalen. “Maar ik zou het geen werken durven noemen. Ik ben opgeleid journalist en heb altijd graag geschreven en gefotografeerd. Ik kijk intenser naar de wereld om me heen, als ik weet dat ik mijn ervaringen daarna opschrijf en vastleg met foto’s. Ik doe dat met veel plezier; het is mijn manier om mijn ervaringen te verwerken.
Bezoek
Hoe is de band met thuis? “Af en toe komt Luuk bij ons op bezoek tijdens schoolvakanties. Ook hebben we soms vrienden en familie aan boord die een stukje meezeilen. Zo is Lindes vriendin Manon Knol drie weken bij ons geweest op Curaçao. Mijn Texelse vriendinnen Anja en Karin voeren met ons mee naar Guadeloupe en Texelse en Amsterdamse vrienden bezochten ons op Bonaire. Ook Lindes zussen en vader hebben ons bezocht in Spanje, op Lanzarote en op Martinique. Door alle reacties op onze posts en artikelen blijft Nederland dicht bij ons. Een leuk voorbeeld is dat Anja en Karin na hun vakantie bij ons niet rustig boodschappen konden doen bij de Plus in De Cocksdorp. Iedereen wilde weten hoe we het met z’n allen hadden gehad. Hartverwarmend! Natuurlijk missen we onze familie en vrienden. Via social media en WhatsApp houden we contact en we FaceTimen heel wat af rondom verjaardagen en feestdagen. Doordat we onze ervaringen publiceren, reizen ze ook een beetje met ons mee. Andersom houden zij ons ook op de hoogte van het leven thuis. Moeilijk is het wel als familieleden en vrienden ziek zijn of andere verdrietige dingen meemaken. Dan wil je graag echt dichtbij zijn, maar dat kan helaas niet via een internetverbinding.”
Leerplicht
Linde is leerplichtig en zou dus les moeten krijgen. Dat gebeurt via de Wereldschool en na de kerstvakantie begint ze aan het tweede leerjaar voortgezet onderwijs. Berber doorloopt groep 1 van het LOVK, de school voor schipperskinderen. “We geven de kinderen zelf les aan boord”, vertelt Mariska. Helaas hebben Linde en ik ons moeten laten uitschrijven, omdat we geen toestemming kregen van de leerplichtambtenaar en de Wereldschool niet wordt erkend. Erg jammer en, als je het mij vraagt een herziening waard, want via de Wereldschool krijgt Linde volgens dezelfde methoden les als op bijvoorbeeld de OSG, maar daarbovenop leert ze nu zoveel meer! Haar Engels is vloeiend, met Frans en Spaans komt ze na al die Frans- en Spaanstalige landen ook een heel eind. Ze weet ook oneindig veel over de landen en volken die we hebben bezocht, de geschiedenis ervan, de biodiversiteit en over de oceanen en alles wat daarin leeft. Om nog maar niet te spreken over navigeren, sterrenkunde, natuurkunde en het zelfvoorzienend zijn, wat ze allemaal dagelijks in de praktijk leert en toepast!”
Veerkracht
Suriname en Colombia zijn tot op heden de landen die het meest indruk hebben gemaakt op het viertal. “Dat komt doordat we in beide landen de tijd hebben genomen om het binnenland te verkennen en daardoor ook veel contact met de lokale bevolking hebben gekregen. Verder mag de veerkracht van de mensen in het Caribisch gebied, na al het orkaangeweld in de afgelopen jaren, niet onvermeld blijven. De bevolking van bijvoorbeeld Barbuda bezit letterlijk niets meer, maar toch bouwen ze daar met een glimlach op hun gezicht alles weer op. Speciaal zijn ook de lange oversteken; zeventien dagen achtereen op de Atlantische Oceaan, maar ook regelmatig drie tot vijf dagen achter elkaar tussen twee bestemmingen. De rust die we dan ervaren, de tijdloosheid van reizen over water met niets dan blauw om je heen en de peilloze diepte onder je, dat maakt ook erg veel indruk, elke keer opnieuw. Echt een ervaring die nieuw voor ons allemaal is, waar we elk op een andere manier mee omgaan maar die ons vieren ook verbindt.”
Geen behang
Hoeveel mensen ook van elkaar houden, als ze dag en nacht in een vrij kleine ruimte verblijven, kunnen soms toch spanningen opborrelen. “Ja hoor”, bevestigt Mariska,“ we kunnen elkaar regelmatig achter het behang plakken (dat we op de boot helaas niet hebben)! Wat helpt is de afwisseling tussen dagen op zee, waldagen als we achter anker of in een haven liggen en het reizen over land zoals we dat in Suriname en Colombia hebben gedaan. Dat geeft de nodige lucht. Verder helpt de wetenschap dat het op andere boten soms net zo knettert als bij ons. En je moet blijven praten met elkaar.”
Ga ervoor!
Willen ze met deze wereldreis ook iets uitdragen? “Als je een droom hebt of iets echt heel graag wilt, ga er dan voor!” zegt Mariska. “Dat geldt voor alles. Het leven is te kort om er niet het maximale uit te halen. We hebben niet de pretentie met onze reis een grote beweging in gang te zetten, maar dromen er wel van dat meer mensen hun ogen en oren openen voor de grootsheid en schoonheid van de indrukwekkende, prachtige, vriendelijke, maar soms ook verschrikkelijke, vieze, oneerlijke en corrupte wereld om ons heen. De sleutel tot een ‘open mind’ heb je zelf in handen. Wij, en vooral onze kinderen, leren zo veel van alle culturen waar we doorheen reizen, de mensen die we ontmoeten en de avonturen die we beleven, dat het haast niet anders kan dan dat ze er ‘rijkere’ personen van worden. Wij als ouders kunnen alleen maar hopen dat ze dat hun hele verdere leven overdragen op de mensen om hen heen.”
Leren loslaten
Mariska heeft er nog geen idee van, wanneer ze weer voet op Texelse bodem zullen zetten. “Wanneer we daaraan toe zijn”, zegt ze. “Als het doel van je reis is te leren loslaten, moet je ook bestemmingen en einddata durven loslaten. We evalueren steeds met z’n vieren hoe we erin staan en ook onze familie thuis speelt daar een grote rol in. Eenmaal in Australië of Nieuw-Zeeland besluiten we verder.”
