‘Vocal painting’ daagt zangers rockopera uit
Laatste nieuwsberichten De Texelse editie van de rockopera Jesus Christ Superstar, die vrijdag voor de vierde keer werd opgevoerd, begon klein. Bassist Lucas Tijssen had de droom om die grijsgedraaide plaat met een band te spelen. Tijssen vertelde zijn idee aan toetsenist Michiel Pam, die muzikanten bij elkaar trommelde. Toen nog met het idee om een paar maanden later op een podium te staan met een bandje. Lucas’ aanvankelijke idee mondde uit in een zes keer uitverkochte voorstelling een jaar later, met een koor, solisten en kostuums en een indrukwekkend hoog niveau voor wat een amateurvoorstelling had moeten zijn.Dat hoge niveau is mede te danken aan Mathieu Vulto. Vulto, als dirigent opgeleid, richtte onder andere het jazzkoor Vocal Attraction op en boekte succes met ‘vocal painting’, een methode waardoor zangers geen keurige akkoorden zingen, maar improviserend hun zangkwaliteiten ter berde brengen.
“Vocal painting is een methode waardoor mensen durven te zingen. Ze leren hun stem gebruiken en op hun eigen kwaliteiten te vertrouwen. Door vocal painting ontstáát muziek in plaats van dat het technisch correct ten gehore wordt gebracht”, legt Vulto uit.
Wat hij bedoelt wordt duidelijk als de zangers het theater binnentreden. De zangers staan om het publiek heen en vormen grofweg een cirkel. Vulto staat in het centrum, voor iedereen zichtbaar, en maakt armbewegingen die lijken op muzikale gebarentaal: hij rekt de noten uit, verkort ze, verlengt ze en moedigt de solisten aan tot improvisaties. Dat resulteert in een meerstemmig meeslepend zangspektakel waar zowel koor als band duidelijk plezier aan beleven.
Vulto maakte kennis met de methode toen een Deense koordirigente op zoek was naar zangers voor een organisch koor. “De methode wordt in Nederland nauwelijks gebruikt, maar het resultaat is waanzinnig. Zangers worden beroepen op hun muzikale talent, niet op hun technische kennis. Dat levert een heel ander soort muziekbeleving op. Als het veilig is in een groep en de sfeer is goed, durven mensen het beste uit zichzelf te halen. Er ontstaan nieuwe dingen, nieuwe grooves, nieuwe melodieën.”
Volgens Vulto is daar behoefte aan, zangers komen tot hun recht door improvisatie en ontdekken de reikwijdte van hun stem en muzikaliteit. Hij vertelt dat er koren zijn die zingen met ‘rotated leadership’: er is geen vaste dirigent. Elke koordeelnemer kan zijn muzikale ideeën kwijt en krijgt de gelegenheid muziek tot stand te laten komen. Tot stand te laten komen, want dat is de essentie van vocal painting: “Je kunt het je voorstellen als het maken van een schilderij. Je hebt van te voren een idee, maar het uiteindelijke resultaat staat niet vast, het ontstaat. Door mensen uit te dagen durven ze in het moment mee te gaan en steeds iets nieuws te ontdekken.”
Voor Vulto is zijn manier van werken meer dan een methodiek. “Noem het idealisme”, zegt hij, “Het is een andere kijk op leiderschap. Geen directief leiderschap, geen opdracht tot gehoorzaamheid, maar een uitnodiging om bij te dragen en om dat wat je in huis hebt eruit te halen. Ik denk dat daar behoefte aan is.”
Via ‘gerelateerde links’ is een video te bekijken waarin Vulto zijn methode toelicht.
Vullto legt uit wat ‘vocal painting’ is: https://vimeo.com/184697628